e-fraza.pl

Trzy przyimki, które często sprawiają kłopot, bo po rosyjsku są stosowane nieco inaczej, niż po polsku, a czasem łączą się z innym przypadkiem. Napiszę więc, jak je wyrazić w różnych znaczeniach.

Przed

„Przed” tłumaczy się jako перед lub до. To pierwsze słowo może się odnosić do czasu lub przestrzeni, to drugie jedynie do czasu. Перед w przestrzeni działa mniej więcej tak, jak po polsku.

Перед их домом рос могучий дуб.
Przed ich domem rósł potężny dąb.

W połączeniu z zaimkiem мной перед przybiera formę передо.

Ты пришёл на вокзал передо мной.
Przyszedłeś na dworzec przede mną.

Słowo перед może oznaczać także „wobec”. Np. nazwę orderu „За заслуги перед Отечеством” przetłumaczymy jako „Za zasługi wobec Ojczyzny”. Z kolei wyrażenie „przepraszać kogoś” tłumaczy się jako „”извиняться перед кем-либо”.

Kiedy zatem mówić перед, a kiedy до w kontekście czasu? До ma znaczenie ogólne, natomiast перед oznacza, że coś wydarzyło się bezpośrednio przed czymś innym.

До окончания школы он жил в Твери.
Przed ukończeniem szkoły mieszkał w Twerze.

Перед затмением.
Przed zaćmieniem. (tytuł opowiadania Antona Czechowa)

У тебя кто-нибудь был до меня?
Miałeś kogoś przede mną?

Перед концертом пианист был найдён мёртвым.
Przed koncertem pianista został znaleziony martwy.

Gdy porównujemy stan czegoś przed jakąś zmianą i po niej – „przed i po”, mówimy до и после.

Przedrostka до- używa się też w wyrazach typu „przedwojenny” (довоенный), „przedrewolucyjny” (дореволюционный).

Po

Tu sprawa jest prostsza: после używamy w kontekście czasu, за w wyrażeniach typu „po kogoś”, „po coś”, a из-под – gdy mowa o jakimś pustym naczyniu, np. słoik po kawie.

после

Это лекарство надо принимать после еды.
To lekarstwo trzeba przyjmować po jedzeniu.

После пожара руками не машут.
Musztarda po obiedzie. (frazeologizm, dosłownie „po pożarze nie macha się rękami”)

за

Завтра приеду за тобой.
Jutro przyjadę po ciebie.

Сходи в магазин за хлебом.
Idź do sklepu po chleb.

из-под

Коробка из-под конфет.
Pudełko po cukierkach.

Миска из-под салата.
Miska po sałatce.

Do

Słowa до nie używa się natomiast w takich kontekstach, do jakich przyzwyczailiśmy się w języku polskim, np. iść do kogoś, lub gdy mowa o czymś przeznaczonym do jakiegoś zastosowania. W tym pierwszym przypadku występuje przyimek к, w drugim – для, mające szerszy zakres zastosowań, niż polskie „dla”. Podobnie, jak w przypadku перед, к zmienia się w ко przed zaimkiem мне.

На следующей неделе еду к сестре.
W przyszłym tygodniu jadę do siostry.

Она уже давно не заходила ко мне.
Ona już dawno nie przychodziła do mnie.

Это подарок для твоего сына.
To prezent dla twojego syna.

Купи приправу для рыбы.
Kup przyprawę do ryb.